بخش اول: ساختار کلی یک سیستم تلفنی متن باز

برای فهمیدن مفهوم کلی بهتر است این مسئله را بشکافیم و به صورت لایه­ای توضیح دهیم. بهتر است برای توضیح راحت­تر یک کیک شکلاتی چند لایه را در ذهن خود ترسیم کنید.

1.       لایه اول، سخت­افزار است، اگر بخواهیم دقیق­تر صحبت کنیم می­توانیم از یک سرور یا یک کامپیوتر پرقدرت نام ببریم.

2.       لایه دوم، سیستم عامل می­باشد، در دنیای متن باز، یکی از توزیع­های لینوکس را می­توانید انتخاب کنید. سیستم­ عامل، نرم­افزاری است که کار مدیریت منابع سیستم را به عهده دارد و کاربران با یک رابط کاربری به این منابع دسترسی دارند.

3.       لایه سوم، نرم­افزار متن باز است که شیرین­ترین لایه است و شما می­توانید خود استریسک (همان نرم­افزار متن باز) و یا محصولاتی باهسته استریسک را استفاده نمایید.

4.       لایه چهارم، لایه ارتباطات است. در این لایه شما می­بایست نحوه ارتباط با LAN و PSTN را تعیین کنید. برای ارتباط با LAN از کابل شبکه و یا از Wi-Fi کمک می­گیرید.

بخش دوم: نیازهای اساسی یک مرکز تماس متن باز

در ابتدا بهتر است در مورد نیاز­های سخت افزاری یک سیستم متن باز صحبت کنیم.

·        تعداد کاربران تلفنی که همان داخلی­های شما هستند.

·        بیشترین تعداد تماس­ همزمان در یک لحظه که می­تواند از یک تماس تا تعداد کاربران افزایش یابد مثلا یک شرکت با 20 کاربر می­تواند از یک تا 20 تماس همزمان داشته باشد.

·        فضای هارد دیسک مورد نیاز: میزان فضای مورد استفاده از هارد دیسک به عوامل دیگری غیر از فضای لازم برای نصب نرم­افزار مرکز تماس دارد. مثلا میزان فضای لازم برای رکورد مکالمات تلفنی، میزان فضای لازم برای Voice mail و عواملی مشابه این دسته که ممکن است میزان فضای لازم برای هارد دیسک را دستخوش تغییر نماید.

·        افزونگی یا همان پشتیبان­گیری از اطلاعات که می­توانیم با استفاده از تکنولوژی RAID از چندین هارد دیسکی استفاده کنید تا درصورت خرابی یا مشکل در یکی از هارد دیسک­ها اطلاعات ما از بین نرود.

·        افزونگی یا پشتیبان برای جریان برق: استفاده از دو نیروی برق که می­توانند در یک لحظه جایگزین یکدیگر شوند باعث آسودگی و آرامش بیشتری در پایداری سیستم تلفنی شما خواهد شد که استفاده از یک UPS می­تواند این مشکل را حل کند.

·        نیاز به استفاده از گذرگاه یا BUS سیستم: در صورتیکه برای اتصال به خطوط شهری بخواهید به شبکه PSTN متصل شوید نیاز به یک کارت واسط خواهید داشت که عمدتا این کارت­های واسط می­توانند روی اسلات­های PCI و یا PCI-Express قرار گیرند. اگر سرور را قبلا تهیه کرده­اید پس بهتر است که کارتی خرید نمایید تا حتما با BUS سرور شما سازگاری داشته باشد.

اگر به تعداد بیشتری کارت واسط نیاز داشتید یا باید سروری تهیه نمایید که ارتفاع آن بیشتر از 2unit باشد و یا از مبدل­های آنالوگ به دیجیتال (گیتوی) استفاده نمایید.

·        مادربورد و تراشه­های دیگر: حتما از سازگاری مادربورد و دیگر تراشه­های روی سرور اطمینان پیدا کنید.

بخش سوم : نیازمندی­های سخت­افزاری برای مرکز تماس متن باز

·         تعداد کاربران VOIP

بیشتر نرم­افزارهای سیستم تلفنی متن باز به شما اجازه می­دهند تا هر تعداد کاربر که دارید را اضافه نمایید. البته این افزودن کاربر عمدتا رایگان و بدون هزینه لایسنس می­باشد. تعداد کاربران تاثیر زیادی در کار سیستم تلفنی نخواهد داشت مگراینکه تعداد همزمانی تماس، بالا باشد که پیشنهاد می­کنم حتما قسمت بعد را مطالعه کنید.

·         بیشترین تعداد تماس­های همزمان

 یک عدد خوب و رند برای همزمانی، عدد 23 است. شما برای 23 تماس همزمان به 1GB RAM نیاز خواهید داشت. 46 تماس همزمان تقریبا  2GB RAM نیاز خواهد داشت. و با توجه به تعداد تماس­های بیشتر به میزان RAM بیشتری نیاز خواهید داشت. میزان فضای اختصاص داده شده به RAM می­تواند مستقیما روی کیفیت تماس و قدرت پردازش سیستم شما تاثیر بگذارد.

·         فضای هارد دیسک

امروز تقریبا اکثر PCها و یا سرورها حداقل 250GB فضا روی هارد دیسک­های خود دارند. اگر شرکت شما نیاز به ذخیره حجم زیادی از تماس­ها و پیام­های متنی دارد شاید شما مجبور باشید بین 500GB یا 1TB فضای هارد دیسک تامین نمایید. پیشنهاد دیگر برای این کار استفاده از سیستم­های ذخیره­سازی جداگانه روی شبکه مثل NAS می­باشد.

·         پشتیبان­گیری از اطلاعات روی سیستم تلفنی

 استفاده از RAID1 برای پشتیبان­گیری از اطلاعات روی فضای هارد دیسک تقریبا امری اساسی و لازم می­باشد که شما از دو هارد دیسک استفاده می­کنید. در این وضعیت شما یک کپی از تمامی اطلاعات روی هارد دیسک اصلی به هارد دیسک کمکی منتقل می­نمایید. در این راهکار اگر یکی از هارد دیسک­ها دچار مشکل شد، هارد دیسک دیگر جایگزین خواهد شد.

·         پشتیبان جریان برق در سیستم تلفنی

تصور کنید که تامین کننده برق روی سرور سیستم تلفنی دچار مشکل گردد و اگر سرور شما فقط از یک تامین کننده برق استفاده کند شما حتما نیاز خواهید داشت تا سرور را باز کنید و تامین کننده برق سرور را تعویض کنید ولی در صورتیکه از یک تامین کننده برق ثاویه (پاور) استفاده نمایید دیگر با خرابی یکی از پاورها، کل سیستم را از دست نمی­دهید.

·         نیازمندی گذرگاه روی سرور (PCI)

گذرگاه روی سرور برای نصب کارت­های تلفنی مورد نیاز است که اسلات این کارت­ها PCI و یا PCI Express  می­باشد. هر یک از اسلات­های PCI و PCI Express می­توانند در دو مد 32 و 64 بیت کار کنند. البته میزان ولتاژهای استاندارد برای این اسلات­ها نیز باعث تنوع آنها شده است. این ولتاژها بیشتر 3.3v یا 5 می­باشد. گروهی از اسلات­ها که اصطلاحا Universal نام دارند از هردو جریان 3.3v و 5v پشتیبانی می­کنند.

·         فضای داخل سرور برای قرار دادن کارت­های تلفنی

 اگر برای سیستم تلفنی خود نیاز به نصب بیش از 2 کارت داشته باشید می­بایست از سرورهایی با ارتفاع 3unit استفاده نمایید چون سرورهای 1u عمدتا نمی­توانند بیشتر از دو کارت تلفنی را پشتیبانی نمایند.

بخش چهارم : نرم­افزار تلفنی متن باز و نگاهی کلی به استریسک

استریسک توسط شخصی به نام مارک اسپانسر ایجاد شد که الان مدیرعامل شرکت دیجیوم است. او در ابتدا دانش خود را در مورد لینوکس گسترش داد و بعد از مدتی با تیم خود برای ایجاد یک سیستم تلفنی وقت گذاشت. او در ابتدا تحقیقاتش را روی برندهای معتبری همچون نورتل و آوایا انجام داد و چون نتوانست ارزش­گذاری حقیقی از هزینه را برای کار خود تعیین کند به ناچار این نرم­افزار را به صورت رایگان دراختیار مردم قرار داد. استریسک توانست در مدت زمان کوتاه تمامی نیازهای تلفنی شرکت­ها را برآورده نماید. با توجه به متن باز بودن این نرم­افزار، امکان ارتباط آسان آن با نرم­افزارهای کاربردی دیگر مثل CRM جلب توجه بیشتری نسبت به سایر سیستم­ها دارد. مسلما با امکان گسترش آسان و کارایی بالا بدون هیچ هزینه اضافی می­تواتد خیلی­ها را برای استفاده از این نرم­افزار ترغیب کند.

قبل از اینکه بخواهید از استریسک استفاده کنید حتما نیاز دارید تایک سیستم عامل داشته باشید. الان که استریسک را انتخاب کردید حتما می­خواهید بدانید که مرحله بعدی چیست؟ چه سیستم عاملی و چه ورژنی از استریسک را می­خواهید؟ بگذارید قبل از شروع مطمئن شویم که سخت­افزار (PC or Server) ما کاملا با لینوکس سازگار است.

همانطور که سایت Asterisk.org گفته است، استریسک به صورت پیش­فرض روی GNU/Linux برای X/86 وجود دارد. روی Linux/GNU برای PPC به همراه نسخه­های OpenBSD و FreeBSD قابل اجراست. البته بر روی ورژن­های استاندارد دیگر لینوکس نیز قابل اجراست. اگر خود قادر به انتخاب نیستید فایل­هایی بصورت ISO وجود دارد که همزمان سیستم­عامل و استریسک را نصب می­نماید.

استریسک یک نرم­افزار ی است که با استفاده از خط فرمان کار می­کند. شرکت­های مختلفی با استفاده از کدهای استریسک توانسته­اند روابط گرافیکی خوبی برای کاربر تهیه کنند. برخی از این رابط­های گرافیکی عبارتند از:

·        Asterisk Now

·        Trixbox CE

·        Elastix

·        Free PBX

·        KTS